Według danych Głównego Urzędu Statystycznego około 14% Polaków pracuje za równowartość minimalnego wynagrodzenia. Połowę najmniej zarabiających stanowią kobiety. Na tle Europy nie wyglądamy pod tym kątem najlepiej. Przykładowo w Czechach osoby z płacą minimalną stanowią zaledwie 2%. Niezbyt dobrze wypadamy też w rankingu wysokości wynagrodzenia minimalnego, zajmując 13 miejsce wśród państw Unii Europejskiej.
Na plus jest natomiast fakt, że płaca minimalna w Polsce systematycznie rośnie i to w dość szybkim tempie. W 2020 roku był to wzrost o około 15% w stosunku do roku poprzedniego, zaś w okresie od 2015 do 2020 minimalna wypłata wzrosła o niemal 50%.
Płaca minimalna – co to jest i kto ją ustala
Sposób ustalania tzw. najniższej krajowej reguluje ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Zgodnie z nią, wstępną propozycję wysokości płacy minimalnej ustala Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i przedstawia ją Radzie Ministrów.
Zgodnie z art. 5 ustawy najniższa pensja musi być co rok podnoszona co najmniej o prognozowany na dany rok wskaźnik inflacji. Dodatkowo, płaca minimalna może być powiększona o dwie trzecie realnego przyrostu PKB, ale tylko gdy dotychczasowe minimalne wynagrodzenie jest niższe od połowy średniej krajowej.
Jaka była płaca minimalna w 2020 roku
W 2020 roku najniższa krajowa dla osób zatrudnionych na umowę o pracę wynosi 2600 zł brutto. Jest to wartość całkowita, przed pomniejszeniem o zaliczki na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenie społeczne. Po ich odliczeniu, oraz uwzględnieniu podstawowych kosztów uzyskania przychodu pracujący za najniższą krajową otrzymują na rękę wynagrodzenie w wysokości 1920, 62 zł.
Minimalna stawka godzinowa
Wysokość płacy minimalnej przekłada się na stawkę godzinową. W 2020 roku wynosiła ona 17 zł brutto za godzinę, co daje ok.12 zł na rękę.
Jakie jest wynagrodzenie minimalne w 2021 roku?
W 2021 roku płaca minimalna wynosi 2800 zł brutto. Oznacza to, że pracujący za najniższą krajową, wezmą w 2021 roku na rękę 2061, 67 zł. Będzie to wzrost o 141, 05 zł, w porównaniu do roku 2020.
Stawka godzinowa dla osób pracujących na umowę zlecenie i samozatrudnionych wyniesie 18,30 zł, co daje ok. 8% więcej, w porównaniu z dotychczasową stawką.
Choć nie będzie zapowiadanych wcześniej przez rząd 3 000 zł płacy minimalnej, to taka podwyżka i tak cieszy pracowników, zatrudnionych na tzw. najniższą krajową.
Kto jeszcze skorzysta na wzroście płacy minimalnej?
- osoby pracujące na nocną zmianę – wzrósł bowiem dodatek, do każdej godziny pracy w nocy,
- osoby przebywające na zasiłku chorobowym – wzrost minimalnej pensji spowodował również podniesienie minimalnej podstawy zasiłku chorobowego,
- pracownicy objęci zwolnieniami grupowymi – zwiększyła się maksymalna odprawa, z tytułu zwolnienia, nie z winy pracownika,
- osoby na tzw. przestoju – skutek wstrzymania działalności pracodawca musi płacić pracownikom za tzw. gotowość do pracy, wartość wynagrodzenia nie może być niższa od płacy minimalnej.
Dla kogo podwyżka płacy minimalnej nie jest korzystna?
- pracodawcy – dla nich wzrosną znacząco koszty utrzymania pracownika zatrudnionego na tzw. najniższą krajową,
- osoby, które dopiero założyły działalność – na początku przysługuje im niższe składki ZUS, podstawę ich wymiaru stanowi płaca minimalna, więc w tej sytuacji zapłacą więcej.
Minimalne wynagrodzenie – dla kogo
Warto wiedzieć, że minimalne wynagrodzenie dotyczy wyłącznie osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze godzin. W przypadku osób, które pracują np. na pół etatu kwota wynagrodzenia jest pomniejszana proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i wyniesie:
- 1 etat – 2 800 zł brutto
- 3/4 etatu – 2100 zł brutto
- 1/2 etatu – 1 400 zł brutto
- 1/4 etatu – 700 zł brutto
Kary za nieprzestrzeganie minimalnego wynagrodzenia i stawki godzinowej
Za niestosowanie się do przepisów płacy minimalnej pracodawcy grozi kara w wysokości od 1000 do 30 000 zł. Masz prawo odmówić podpisania umowy, na której widnieje kwota niższa niż stawka minimalna oraz zgłosić nieuczciwego pracodawcę do Państwowej Inspekcji Pracy. Podobnie w sytuacji gdy Twoje aktualne wynagrodzenie jest niższe niż ustawowe.
Czy zmiana stawki minimalnej wymaga podpisania nowej umowy z pracodawcą?
Jeśli umowa zawiera zapis, że wysokość wynagrodzenia będzie zgodna z aktualnie obowiązującą stawką minimalną, bez jej podawania, nie ma konieczności podpisywania nowego dokumentu. Pracodawca powinien natomiast poinformować pracownika, że od stycznia 2021 roku wynagrodzenie wzrosło do 2800 zł brutto.
Pensja minimalna zmienia się co rok, dlatego warto być zawsze na bieżąco.
Minimalne wynagrodzenie, a premie
Osoby zatrudnione na umowę o pracę, poza stałym, comiesięcznym wynagrodzeniem otrzymują również bonusy w postaci premii. Ich wysokość może być różna. W sytuacji gdy po zsumowaniu wartości wynagrodzenia oraz premii wysokość wynagrodzenia jest niższa niż minimalna krajowa, pracodawca ma obowiązek wyrównać wynagrodzenie do tego poziomu. Nie może bowiem wypłacić mu pensji niższej niż ustalona na dany rok wartość minimalna.
