Czym jest płaca minimalna
Zalezność między poziomem płac a ogólnym poziomem cen to kwestia, która od dawna towarzyszy dyskusjom ekonomicznym. W szczególności, wzrost minimalnego wynagrodzenia stał się jednym z gorących tematów, który budzi wiele kontrowersji i emocji. Dla wielu osób jest to kwestia podstawowej sprawiedliwości społecznej, natomiast dla ekonomistów, przedsiębiorców oraz specjalistów z dziedziny kadr i płac jest to trochę trudniejsza sprawa, wymagającaa bardziej zrównoważonego podejścia.
Minimalne wynagrodzenie, to najniższa kwota, jaką pracodawca może płacić pracownikowi za pracę. Jego wprowadzenie ma na celu zapewnienie minimalnej ochrony ekonomicznej pracownikom oraz zapobieganie wyzyskowi pracowników poprzez ustanowienie minimalnych standardów wynagrodzenia.
Płaca minimalna ustalana jest co najmniej raz w roku. To stanowi istotne wyzwanie dla przedsiębiorców, którzy muszą dostosować swoje strategie płacowe i kadrowe do nowych realiów. Jednak pojawiają się pytania dotyczące tego, jakie są konsekwencje takich podwyżek. Czy wzrost płac minimalnych prowadzi do wzrostui inflacji? Czy jest to korzystne dla pracowników i czy może ma negatywny wpływ na gospodarkę?
Po co jest płaca minimalna?
Co do zasady, płace minimalą ustala się po to, aby przeciwdziałać sytuacji w której pracownicy otrzymują pensje niższą od prawdziwej, rynkowej wartości pracy. Zabezpiecza ona w pewien sposób wykorzystywanie pracowników przez pracodawców, zwłaszcza, że Ci drudzy mają na ogół większa siłę przetargową. Nie można wykluczyć sytuacji, w której osoba z mniejszym wykształceniem, stażem, doświadczeniem oraz będąca pod przymusem ekonomicznym związanym z np. utrzymaniem rodziny jest niejako zmuszona do świadczenia pracy po zaniżonych stawkach.
Dodatkowo, jako cel wprowadzenia kwoty minimalnej, jest spłaszczenie struktury dochodów, szczególnie w sytuacjach, gdy występują znaczące nierówności dochodowe w danym kraju. Choć płaca minimalna nie zwiększa całkowitych dochodów społeczeństwa, może odegrać istotną rolę w korygowaniu tych nierówności.
Długofalowo, może przyczynić się do pozytywnego wpływu na rozwój gospodarczy kraju, może jednak doprowadzić do bardzo kosztownych i ryzykownych błędów, które w konsekwencji negatywnie odbiją się na gospodarce.
Minimalne wynagrodzenie w Polsce
Od lipca 2023 minimalne wynagrodzenie wynosi 2783,86 netto, 3600 brutto. Koszty pracodawcy zatrudniającego na minimalne wynagrodzenie wynoszą 4337,28 zł. W przyszłym roku, rząd planuje dwie podwyżki, Od stycznia 2024, minimalne wynagrodzenie ma wynosić 4242 zł brutto a od lipca 4300 zł brutto. Koszty zatrudnienia dla pracodawców na koniec 2024 będzie wynosić 5180,64 zł.
Podwyżka w kosztach zatrudnienia pracownika jest znacząca i trzeba się naprawdę postarać aby jej nie zauważyć. Naturalnym zatem są pytania, jak podwyżki płac minimalnych faktycznie wpłyną na ogólny poziom sytuacji gospodarczej, inflacji oraz jakie może mieć konsekwencje dla przedsiębiorców i osób zarządzających kadrami oraz płacami w firmach. Wzrost minimalnej powoduje szereg wzorstów, natury zarówno finansowej jak i społecznej.
Minimalna płaca a morale w zespole
Regulacje wysokością płacy minimalnej wpływają bezpośrednio na sytuację i morale pracowników na kazdym szczeblu przedsiębiorstwa. Wynagrodzenie, jest bardzo istotnym elementem tego jak czujemy się w pracy, jest poniekąd odzwiercieldeniem naszej wrtości jaką wnosimy do przedsiębirstwa oraz tego, czy pracodawca docenia naszą pracę. Przecież wszyscy chcemy zarabiać więcej, a już na pewno godnie i zgodnie z poziome naszego doświadczenia.
Podwyżka minimalnego wynagrodzenia może stworzyć sytuację, w której pracownicy zarabiający już więcej niż płaca minimalna zaczynają zabiegać o podwyżki w celu utrzymania swojej pozycji w tzw.hierarchii płacowej. To naturalna reakcja na zmianę w strukturze wynagrodzeń, która może wpłynąć na morale pracowników oraz zachęcać ich do dążenia do wyższych zarobków.
Pracownik z wyższym doświadczeniem nie może i nie powinien zrównywać się z pracownikime bez doświadczenia. Co w takiej sytuacji może zrobić pracodawca, który chce zatrzymać pracownika z doświadczeniem?
Czy więcej to drożej?
Przedsiębiorca zmuszony do podniesienia minimalnej krajowej, musi znaleźć odpowiedni sposób na “załatnie” budżetu powstałego w skutek podniesniea płac. Jakie ma zatem opcję?
Może np. obniżyć swój zysk, ale jak wiemy, nie jest to rozwiązanie dobre dla przedsiębiorstwa. I nie chodzi o to, że “prywaciarz” musi odjąć sobie. Wyobraźmy sobie firmy, które z wypracowanych zysków częściowo finansują kolejne inwestycje. Obniżanie zysków powoduje, że inwestycje idą wolniej lub są wstrzymane a to dla przedsiębiorstwa najgorsza droga.
Kolejnym rozwiązaniem jest przeniesienie kosztów na klientów. O ile możemy je podnieść. Przedsiębiorcy, będą zmuszeni przenieść cześć kosztów na konsumenta co w konsekwencji doprowadzi do wzrostu cen ale tych również nie będziemy podnosić wiecznie, bo przestaniemy być konkurencyjni.
Ostatecznością, która dotknie zarówno pracodawce i pracownika jest … zwolnienie części załogi. Ale nie po to zatrudniamy, poświęcamy czas, energię i środki w wyszkolenie pracownika aby go zwalniać.
Produktywność pracownika
Kolejną rzeczą, którą należy poruszyć to produktywność. Sztuczny wzrost minimalnego wynagrodzenia, przewyższający wzrost produktywności, również powoduje drastyczny wzrost cen. Wprowadzenie presji płacowej w okresie, gdy nasz Produkt Krajowy Brutto (PKB) rośnie znacznie szybciej niż zdolność gospodarki, o około 3-4 punkty procentowe, nie przekłada się na rzeczywisty wzrost PKB. Co więcej, takie działania mogą prowadzić do zwiększenia inflacji, zwłaszcza tej generowanej w kraju.
Minimalne wynagrodzenie a inflacja?
Podniesienie kosztów minimalnego wynagrodzenia niesie za sobą szereg konsekwencji związanych ze wzrostem kosztów.
Pierwszym o którym trzeba powiedzieć to wzrost składek ZUS dla niektórych przedsiębiorców. Ci na karcie podatkowej, liniówce oraz skali odczują wzrost w stosunku do obecnej oprawie 20%. Czy spowoduje to wzrost cen i przeniesienie kosztów na konsumenta? Tego nie wiemy, ale można przypuszczać, że cześć kosztów napewno.
Deklarację pracodawców, związane z tak kaskadowym wzrostem minimalnego zatrudnienia są raczej jasne i sprowadzają się do stwierdzenia o “podziale” wzrostu tych kosztów z konsumentami a to prowadzi do wzrostu inflacji.
Minimalne wynagrodzenie nie jest głównym i jedynym czynnikiem powodującym wzrost inflacji. Tych czynników jest wiele zaczynając od Polityki monetarnej, kursów walut, cen surowców. Trzeba jednak zauważyć, że podnoszenie minimalnej krajowej, ma wpływ na jej poziom.
Minimalne wynagrodzenie – za czy przeciw
Nie można jednoznacznie określić, czy minimlana płaca ma więcej zalet czy wad. Na pewno muszą występować rozwiązania, które będą dbały o minima pracownicze, ale takie, które nie będą uderzały w pracodawców. Ostatnie decyzje dotyczące ich podniesienia przypominają bardziej koncert disco polo ( nie obrażając fanów tego gatunku) niż faktyczną i realną analizę tego złożonego problemu.
Być może dużo lepszym rozwiązaniem jest podniesienie kwoty wolnej lub stosowanie ulg dla określonych grup społecznych. Niemniej, nie trudno zauważyć, że podnoszenie płacy minimalnej jest doskonałym narzędziem politycznym, zwłaszcza przed wyborami a hasło “Damy więcej” brzmi naprawdę dobrze w kampanii wyborczej.